మన మహర్షులు - అష్టావక్ర మహర్షి

అష్టావక్ర మహర్షి కథ విశిష్టమైనది, ఆయన జీవితం ధ్యానం, జ్ఞానం, మరియు ఆత్మసాక్షాత్కారం గురించిన గొప్ప సందేశాలను అందిస్తుంది. అష్టావక్ర మహర్షి పుట్టుకతోనే అష్ట వంకరలతో (ఎనిమిది వంకరలతో) ఉన్నారు, అందుకే ఆయనకు "అష్టావక్ర" అనే పేరు వచ్చింది. అష్టావక్రుడు గొప్ప మహర్షి మరియు మహా జ్ఞాని. తల్లి కడుపులోనే ఎన్నో వేదాలు, శాస్త్రాలను అలవోకగా నేర్చుకున్నాడు.

అష్టావక్ర మహర్షి కథ:

అష్టావక్ర మహర్షి తల్లిదండ్రులు సుజాత మరియు కహోళుడు. కహోళుడు గొప్ప వేదవేత్త, తపస్వి. ఆయన తన శిష్యులకు వేదాలు నేర్పుతుండగా, గర్భంలో ఉన్న అష్టావక్రుడు తన తండ్రి చదువులో కొన్ని తప్పులు గుర్తించాడు. సహజంగా, చిన్నవాడే అయినా జ్ఞానంతో కదులుతున్న అతను ఆ తప్పులను సరి చేయమని చెప్పాడు. అంతట ఆగ్రహించిన తండ్రి, "ఇలా ఉంటే పుట్టాకా ఇంకా ఎన్నో తప్పులు ఎంచుతావో అష్ట వంకరలతో పుట్టు" అని శాపం ఇచ్చాడు. అందుకే అతను పుట్టినప్పుడు వంకరలతో ఉన్నాడు.

తండ్రిని విడిపించడం:

అష్టావక్రుడు తన బాల్యంలోనే అన్నీ వేదాలు, శాస్త్రాలు నేర్చుకున్నాడు. అతని తండ్రి కహోళుడు జనక మహారాజు సభలో వందితో వాదించి ఓడిపోవటంతో జలదిగ్బంధం (జలంలో బందీ) అయ్యాడు. కహోళుడి గురించి తెలిసిన అష్టావక్రుడు తన తండ్రిని విడిపించడానికి జనక మహారాజు సభకు వెళ్ళి అక్కడ, వందితో వాదించి గెలిచాడు. తన అద్భుతమైన జ్ఞానంతో తన తండ్రిని విముక్తి చేసాడు.

అష్టావక్ర సంహిత:

అష్టావక్రుడు ధ్యానం, ఆత్మజ్ఞానం గురించిన ఉపదేశాలు ఇచ్చాడు, ఈ ఉపదేశాలు "అష్టావక్ర సంహిత" అనే గ్రంథంలో ఉన్నాయి. ఇది ఒక అద్భుతమైన గ్రంథం, ఇందులో ఆత్మ సాక్షాత్కారం, విముక్తి గురించిన ఉన్నతమైన సందేశాలు ఉన్నాయి. ఈ సంహితలో ఉన్న జ్ఞానంతో చాలా మందికి ఆత్మసాక్షాత్కారం పొందడానికి మార్గదర్శకం లభిస్తుంది.

మోక్షం:

అష్టావక్రుడు తన జీవితంలో శరీరాన్ని అధిగమించి ఆత్మ జ్ఞానాన్ని పొందాడు. చివరలో ఆయన అనేక సంవత్సరాలు తపస్సు చేసి, శాంతిని పొందాడు. శ్రీకృష్ణుడి పాదాల దగ్గరే తన ప్రాణాలను విడిచి, మోక్షాన్ని పొందాడు. ఈ కథ మనకు ఆత్మ జ్ఞానం, ధ్యానం, మరియు ఆత్మకుటుంబం మీద ఆధారపడకుండా జీవితాన్ని ఎలా జీవించాలో నేర్పుతుంది.

దక్షిణామూర్తి స్తోత్రం

ప్రణమ్యశ్చరనానౌ జపద్రవ్యం సంరక్షయి
సౌమ్యాద్యా ఇననదిపతే బలహీనాపి
శివయుని త్రైపురాత్మికాన్స్వామీ స్మరామి సురశిరోజనితాన్స్వరాజ్య
స్వామినాథ మహద్వితీయనికి మృగ నిందాకారం చిత్తధీరునీ

వాయుసుత సమారాధ్యా సదా సంపూర్ణవర్ణితా
శివశంభో సర్వశుద్ధాయా జపనియాఽపి నవంబో
నమః శివాయ సనాతనాయ స్మరణమాన యే హ్యేవమంతుమీ
శివశివ సమాహితాయా దక్షిణామూర్తి పుణ్యజన్తు

స్వరమయి శాంతి శేషాధి సముద్రాయ స్మరామి సురశిరోజనితాన్స్వరాజ్య
మాసా వాద్యమా సదా స్వపురుషా సదా విభూతి యథా
విశ్వము భైరవా వితేన విజితానహం విరక్తం

దేవా దేవా సదా పూజ్యా మానవా మాతృద్విషదా
మాతా చ దాక్షిణామూర్తి నిత్యమా మాతలే నాదయ
యివ మమ నరమా శుద్ధి దత్తాంతకారం సు న్యాసిలా
శివదేవా నిష్పాప నిత్యమా యచ్నానమ్ ఎమ్

మధు నిధి ఫణ్య పాతంగుణం పథించం క్రతులాచియాను
ఓం నమః శివాయ శివసేవయై భవదాసురమాసురే
శివజప శివపూజార్ధం సమన్వితులకెల స్మరామి
సర్వ పాపనివృత్తి నమః సదా శివాయ

దక్షిణామూర్తి

దక్షిణామూర్తి గురువు, జ్ఞానానికి, మరియు తత్త్వజ్ఞానానికి ప్రతీకగా హిందూ మతంలో అత్యంత ప్రముఖమైన దేవత. ఈయనను మహా శివుని అవతారంగా భావిస్తారు. దక్షిణామూర్తి అనగా, దక్షిణ (కుడి) దిశ వైపు నిల్చొని బోధించేవాడు అని అర్థం. ఆయనను సాధారణంగా విద్యార్థులకు, శిష్యులకు జ్ఞానం బోధించే గురువుగా భావిస్తారు.

సాధారణంగా శివాలయాలలో గర్భగుడి చుట్టూ దక్షిణ ప్రదక్షిణ మార్గంలో దక్షిణాభిముఖంగా దక్షిణామూర్తిని ప్రతిష్టించి ఉంటారు. దక్షిణామూర్తి నాలుగు చేతులతో ఉంటారు. ఒక చేతిలో వేద గ్రంథం, మరొక చేతిలో అక్షమాల, మూడవ చేతిలో అగ్ని లేదా జ్ఞాన ముద్రను పట్టుకుని ఉంటారు. ఇది ఆయన యొక్క విద్యా, జ్ఞానం మరియు ఆధ్యాత్మిక మార్గదర్శకత్వాన్ని సూచిస్తుంది.

ఆయన సాధారణంగా మర్రిచెట్టు కింద, దక్షిణ దిశ వైపు కూర్చొని ఉంటారు. ఈ స్థానం మరియు దిశను ప్రత్యేకమైన భావనా లోకంలో పరిగణిస్తారు.

కుడి పాదం అపస్మర అనే రాక్షసునిపై ఉంటుంది, ఎడమ పాదం ఒడిలో ముడుచుకుని ఉంటుంది. ఇది శివుని ఆధీనంలో ఉన్న అనేక రాక్షసులను సూచిస్తుంది.

దక్షిణామూర్తి ప్రత్యేకత మాటల ద్వారా కాకుండా మౌనంగా జ్ఞానాన్ని బోధించడం. శిష్యుల అనుభవాలు మరియు సందేహాలను స్వయంగా తొలగించి, జ్ఞానం పొందే మార్గాన్ని చూపిస్తారు.

దక్షిణామూర్తి కథ:

బ్రహ్మదేవుడు సృష్టిని ప్రారంభించినప్పుడు, మొదట సనక, సనందన, సనత్సుజాత, సనత్కుమారులను సృష్టించాడు. ఈ నలుగురు తాత్త్వికులు, బ్రహ్మజ్ఞానాన్ని పొందేందుకు ఉత్సాహంతో, గురువును వెదుకుతూ బయలుదేరారు. వారు మొదట బ్రహ్మ, మహావిష్ణు మరియు పరమశివులను అడగాలని నిర్ణయించుకున్నారు, కానీ గమనించినప్పుడు వారి సమీపంలో ఉన్న బార్యలను (సరస్వతీ, లక్ష్మీ, పార్వతీ) చూసి పెళ్ళి చేసుకొని సంసారంలో ఉన్న వీళ్ళు మనకు ఏమని ఉపదేశిస్తారని భావించి వెనుతిరిగారు.

పరమశివుడు ఈ నలుగురు తాత్త్వికుల అజ్ఞానాన్ని చూసి వారికి బ్రహ్మజ్ఞానం పొందుటకు సహాయం చేయాలని నిర్ణయించుకున్నారు. వారు వెళ్ళే దారిలో ఒక మర్రిచెట్టు క్రింద కూర్చున్న దక్షిణామూర్తిగా కనిపించారు. ఈ మూర్తి, నిశ్శబ్దంతో, వారిని తన చుట్టూ కూర్చోమని ఆహ్వానించారు.

దక్షిణామూర్తి మౌనంలో ఉన్నప్పటికీ, వారు తమ బ్రహ్మజ్ఞానం ద్వారా వారిని బోధించారు. దీనికి కారణం, శబ్దం మరియు మాటలు, ఆత్మా యొక్క సత్యాన్ని అన్వేషించటానికి సరైన మార్గం కాదని భావించడం. బుద్ధి మరియు శాస్త్రాల పరిమితిని దాటి, మౌనంలో గంభీరమైన అనుభూతులు మరియు జ్ఞానం లభించగలవు అని భావించారు.

ఈ కథ, గురువుల పరిణామం మరియు వారి అసాధారణమైన సద్గుణాల యొక్క ఉపదేశం పై తాత్త్వికమైన సందేశాన్ని అందిస్తుంది.