దక్షిణామూర్తి

దక్షిణామూర్తి గురువు, జ్ఞానానికి, మరియు తత్త్వజ్ఞానానికి ప్రతీకగా హిందూ మతంలో అత్యంత ప్రముఖమైన దేవత. ఈయనను మహా శివుని అవతారంగా భావిస్తారు. దక్షిణామూర్తి అనగా, దక్షిణ (కుడి) దిశ వైపు నిల్చొని బోధించేవాడు అని అర్థం. ఆయనను సాధారణంగా విద్యార్థులకు, శిష్యులకు జ్ఞానం బోధించే గురువుగా భావిస్తారు.

సాధారణంగా శివాలయాలలో గర్భగుడి చుట్టూ దక్షిణ ప్రదక్షిణ మార్గంలో దక్షిణాభిముఖంగా దక్షిణామూర్తిని ప్రతిష్టించి ఉంటారు. దక్షిణామూర్తి నాలుగు చేతులతో ఉంటారు. ఒక చేతిలో వేద గ్రంథం, మరొక చేతిలో అక్షమాల, మూడవ చేతిలో అగ్ని లేదా జ్ఞాన ముద్రను పట్టుకుని ఉంటారు. ఇది ఆయన యొక్క విద్యా, జ్ఞానం మరియు ఆధ్యాత్మిక మార్గదర్శకత్వాన్ని సూచిస్తుంది.

ఆయన సాధారణంగా మర్రిచెట్టు కింద, దక్షిణ దిశ వైపు కూర్చొని ఉంటారు. ఈ స్థానం మరియు దిశను ప్రత్యేకమైన భావనా లోకంలో పరిగణిస్తారు.

కుడి పాదం అపస్మర అనే రాక్షసునిపై ఉంటుంది, ఎడమ పాదం ఒడిలో ముడుచుకుని ఉంటుంది. ఇది శివుని ఆధీనంలో ఉన్న అనేక రాక్షసులను సూచిస్తుంది.

దక్షిణామూర్తి ప్రత్యేకత మాటల ద్వారా కాకుండా మౌనంగా జ్ఞానాన్ని బోధించడం. శిష్యుల అనుభవాలు మరియు సందేహాలను స్వయంగా తొలగించి, జ్ఞానం పొందే మార్గాన్ని చూపిస్తారు.

దక్షిణామూర్తి కథ:

బ్రహ్మదేవుడు సృష్టిని ప్రారంభించినప్పుడు, మొదట సనక, సనందన, సనత్సుజాత, సనత్కుమారులను సృష్టించాడు. ఈ నలుగురు తాత్త్వికులు, బ్రహ్మజ్ఞానాన్ని పొందేందుకు ఉత్సాహంతో, గురువును వెదుకుతూ బయలుదేరారు. వారు మొదట బ్రహ్మ, మహావిష్ణు మరియు పరమశివులను అడగాలని నిర్ణయించుకున్నారు, కానీ గమనించినప్పుడు వారి సమీపంలో ఉన్న బార్యలను (సరస్వతీ, లక్ష్మీ, పార్వతీ) చూసి పెళ్ళి చేసుకొని సంసారంలో ఉన్న వీళ్ళు మనకు ఏమని ఉపదేశిస్తారని భావించి వెనుతిరిగారు.

పరమశివుడు ఈ నలుగురు తాత్త్వికుల అజ్ఞానాన్ని చూసి వారికి బ్రహ్మజ్ఞానం పొందుటకు సహాయం చేయాలని నిర్ణయించుకున్నారు. వారు వెళ్ళే దారిలో ఒక మర్రిచెట్టు క్రింద కూర్చున్న దక్షిణామూర్తిగా కనిపించారు. ఈ మూర్తి, నిశ్శబ్దంతో, వారిని తన చుట్టూ కూర్చోమని ఆహ్వానించారు.

దక్షిణామూర్తి మౌనంలో ఉన్నప్పటికీ, వారు తమ బ్రహ్మజ్ఞానం ద్వారా వారిని బోధించారు. దీనికి కారణం, శబ్దం మరియు మాటలు, ఆత్మా యొక్క సత్యాన్ని అన్వేషించటానికి సరైన మార్గం కాదని భావించడం. బుద్ధి మరియు శాస్త్రాల పరిమితిని దాటి, మౌనంలో గంభీరమైన అనుభూతులు మరియు జ్ఞానం లభించగలవు అని భావించారు.

ఈ కథ, గురువుల పరిణామం మరియు వారి అసాధారణమైన సద్గుణాల యొక్క ఉపదేశం పై తాత్త్వికమైన సందేశాన్ని అందిస్తుంది.