Skip to main content

Posts

Showing posts from November 5, 2024

ఆర్యభటుడు - భారత గణిత, ఖగోళశాస్త్రవేత్త

ఆర్యభటుడు భారతదేశంలోనే కాదు, ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రాచుర్యం పొందిన గణితశాస్త్ర, ఖగోళశాస్త్రవేత్త. ఈయన క్రీస్తు శకం 476లో బీహార్ రాష్ట్రంలోని పాటలీపుత్రంలో జన్మించాడని చరిత్రకారులు భావిస్తున్నారు. ఆర్యభటుడు గణిత, ఖగోళశాస్త్రంలో తన ప్రతిభను నిరూపించి, అనేక శాస్త్రీయ సిద్ధాంతాలను ప్రపంచానికి అందించారు.   ఆర్యభటుడి గణిత సాధనాలు ఆర్యభటుడు తన ఆర్యభట్టీయం అనే గ్రంథంలో గణితానికి సంబంధించిన అనేక గణనీయమైన సిద్ధాంతాలను ప్రతిపాదించాడు. ఈ గ్రంథం ఆల్జీబ్రా , జామెట్రీ , ట్రిగ్నామెట్రీ విషయాలను సవివరంగా వివరిస్తుంది. సైన్సు (Sine) కోసైన్సు (Cosine) వంటి విలువలను ఆర్యభటుడే పరిచయం చేశాడు. ముఖ్యంగా, π (పై) విలువను సరి బేసి తేల్చినవాడిగా కూడా ఆయన ప్రసిద్ధి చెందాడు. π (పై) ని ఒక నిర్దిష్ట సంఖ్యగా కాకుండా ఒక నిష్పత్తి (ratio) రూపంలో చూడాలని చెప్పిన తొలి గణితవేత్త ఆర్యభటుడే. ప్రత్యేకించి సున్నా (0) యొక్క ప్రాముఖ్యతను ఆర్యభట గుర్తించి, ఆయన శిష్యుడు భాస్కరుడు విస్తరించి ప్రచారంలోకి తీసుకువచ్చాడు. గణితంలో 0 ప్రవేశంతో గణనలకు ఓ విప్లవాత్మక మార్పు వచ్చింది.   ఖగోళశాస్త్రంలో ఆర్యభట ప్రతిభ ఖగోళ శాస్త్రంలో