తెలుగు సంస్కృతి, సంప్రదాయాలు & పురాణాలు

విష్ణుమూర్తికి సంబంధించిన ప్రతి దేవాలయంలో ద్వారపాలకులుగా జయుడు మరియు విజయుడి విగ్రహాలు ఉంటాయి. వీరి కథ చాలా ఆసక్తికరమైనది. వీరి గురించి భాగవత పురాణంలో ప్రస్తావించబడింది. పరమ విష్ణుభక్తులైన జయుడు మరియు విజయుడు శ్రీ మహా విష్ణువు నివాస స్థలమైన వైకుంఠానికి ద్వారపాలకులు. వీరు నిరంతరం శ్రీహరిని సేవిస్తూ, ఆయన సన్నిధిలో ఉండేవారు. జయ మరియు విజయుల పౌరాణిక కథ ఒక రోజు బ్రహ్మ యొక్క మానసపుత్రులైన సనక, సనత్కుమార, సనంద మరియు సనత్సు మహర్షులు శ్రీ మహా విష్ణువు దర్శనానికి వైకుంఠాన్ని చేరుకున్నారు. ఈ మహర్షులు యోగశక్తితో సమస్త లోకాలను సంచరించే పరాక్రమ కలిగిన వారు. వారు ఎప్పుడూ పిల్లలుగా కనిపించే ప్రత్యేక వరం పొందినవారు. వీరి మహత్త్వాన్ని గుర్తించక జయుడు మరియు విజయుడు వారిని అడ్డుకున్నారు. దీనితో ఆగ్రహించిన సనకాదుల మహర్షులు కోపంతో జయ, విజయులను, "మీరు భూలోకంలో మానవులుగా జన్మించండి" అని శపించారు. జయ విజయుల శాప పరిష్కారం ఈ శాపం గురించి విష్ణుమూర్తికి తెలిసి, ఆయన స్వయంగా ద్వారానికి వచ్చి, సనక, సనంద మహర్షులను లోపలికి తీసుకెళ్లారు. జయ మరియు విజయులు తమ చేసిన తప్పు గురించి క్షమాపణలు కోరారు. వారి...

శతానంద మహర్షి భారతీయ పురాణాలలో ప్రముఖమైన ప్రాచీన మహర్షులలో ఒకరు. ఆయన గౌతమ మహర్షి మరియు అహల్యల పుత్రుడుగా జన్మించాడు. ఈ కథలో ఆయన జన్మ, బాల్యం, విద్యాభ్యాసం మరియు ముఖ్యమైన సంఘటనలను తెలుసుకుందాం. జననం మరియు నేపథ్యం గౌతమ మహర్షి మరియు అహల్యలు తమ తపఃశక్తితో లోకానికి సేవలందించిన మహా దంపతులు. అనేక సంవత్సరాల పాటు తపస్సు తర్వాత అహల్య, మాతృత్వం పొందాలనే కోరికను వ్యక్తపరిచింది. గౌతమ మహర్షి ఆమె కోరికను నెరవేర్చుతూ, వందరకాల ఆనందాన్ని అనుభవించి పుత్రోత్పత్తి చేశారు. అందువల్ల శత రకాల ఆనందాల ద్వారా పుట్టిన బాలుడిగా ఆయనకు శతానందుడు అనే పేరు పెట్టారు. విద్యాభ్యాసం మరియు బ్రహ్మచర్యం శతానందుడు తన బాల్యంలోనే తండ్రి గౌతమ మహర్షి వద్ద వేదాలు, ఉపనిషత్తులు మరియు ఇతర శాస్త్రాలు నేర్చుకున్నాడు. ఆయన బ్రహ్మచర్యాన్ని గౌరవిస్తూ, శాశ్వత ధర్మాన్ని పాటించేవాడు. జనక మహారాజు ఆస్థాన పురోహితుడు శతానందుడి గొప్పతనాన్ని తెలుసుకున్న మిథిలా నగరపు రాజు జనకుడు, అతన్ని తన ఆస్థాన పురోహితునిగా నియమించుకోవాలని కోరాడు. గౌతమ మహర్షి శతానందుడికి పెళ్లి చేసి, అతన్ని మిథిలా పట్టణానికి పంపించారు. జనక మహారాజు శతానందుడిని తమ కుల...

పులస్త్య మహర్షి భారతీయ పురాణాలలో అత్యంత ముఖ్యమైన మహర్షులలో ఒకరుగా నిలిచారు. ఆయన బ్రహ్మదేవుని మానసపుత్రులలో ఒకరై, బ్రహ్మదేవుని కుడి చెవినుంచి జన్మించారు. చిన్నప్పటి నుంచి ఆయన సత్వగుణంతో, శాంతియుత చిత్తంతో, తపస్సులో మునిగిపోయేవాడు. తన తపస్సుతో ఆయన అపర శివునిగా, శక్తివంతమైన యోగి గాను, ధర్మపురుషుడిగా గుర్తింపును పొందాడు. పులస్త్యుడి వ్యక్తిత్వం మరియు కుటుంబం. పులస్త్యుడు యుక్తవయస్సులో ఉండగా కర్ధమ ప్రజాపతి కూతురు హవిర్భువతో వివాహం చేసుకున్నాడు. మొదటిది వారికి ఒక కుమారుడు పుట్టాడు, కానీ అతను చిన్న వయసులో మరణించాడు. ఆ తర్వాత, పులస్త్యుడు సమాజం నుంచి తాను చాలా దూరంగా ఉన్న ఆశ్రమం వైపు వెళ్లి తపస్సులో మునిగిపోయాడు. పులస్త్యుడు ఆశ్రమం‌లో తపస్సు పులస్త్యుడు తన తపస్సులో ఎంతో గాఢంగా లీనమయ్యాడు. ఒకసారి, తాను ఆశ్రమంలో తపస్సు చేస్తుండగా, కొంతమంది అమ్మాయిలు ఆ ఆశ్రమం చుట్టూ విహరిస్తూ, సందడిగా వ్యవహరిస్తున్నారు. ఇది పులస్త్యుని తపస్సుకు భంగం కలిగిస్తే, ఆయన వారిని మందలించి, "ఓ కన్యలారా, ఈ రోజు నుండి ఈ ప్రదేశంలో నా కంటబడినవారు గర్భవతులవుతారు!" అని శపించాడు. ఈ శాపాన్ని విన్న వారంతా భయంతో ఆ ప...

"అబ్బా! ధృవ నక్షత్రంలా వెలిగిపోతున్నాడు!" అనే మాట మనం తరచూ వింటుంటాం. ఈ మాటలు ప్రాచీన కాలంలోనే ధృవుడు చేసిన అద్భుతమైన తపస్సు, ధైర్యం, భక్తి, మరియు పట్టుదలతో మన జీవితాన్ని మరింత ప్రేరేపించే అంశాలు. ధృవుని కథ ఎంతో దూరమైన కాలానికి చెందినప్పటికీ, అది ఇప్పటికీ మనం ఎదిగేందుకు, తపస్సు, ధైర్యం మరియు భక్తి పట్ల స్ఫూర్తి పొందేందుకు నిలుస్తోంది. ఆయన జీవితంలో ఎన్నో అడ్డంకులు ఉన్నా, వాటిని అధిగమించి తన లక్ష్యాన్ని సాధించిన విధానం మనందరికీ మార్గదర్శిగా నిలుస్తుంది. ధృవుని కుటుంబం: మొదటి అవమానం ధృవుడు , స్వయంభువ మనువుకి ప్రియమైన ఉత్తానపాద మహారాజు కుమారుడు. ఉత్తానపాదుడికి సునీతి మరియు సురుచి అనే ఇద్దరు భార్యలు. సునీతి భార్య నుండి ధృవుడు జన్మించాడు, కానీ రాజు ఎక్కువగా సురుచిని ప్రేమించేవాడు. సురుచికి పుట్టిన ఉత్తముడు , రాజు వద్ద మరింత ప్రాధాన్యత పొందాడు. ఒక రోజు, చిన్పపిల్లవాడైన ధృవుడు తన తండ్రి ఒళ్ళో కూర్చోవాలని కోరుకున్నాడు. అయితే సురుచి, తన కుమారుడే రాజు పక్కన కూర్చునే హక్కు కలిగి ఉందని, ధృవుని అవమానిస్తూ "నీవు నా గర్భంలో పుట్టలేదు, కాబట్టి ఈ సింహాసనానికి నీకు అర్హత లేదు" అన...

కటపయాది పద్ధతి అంటే ఏమిటి? కటపయాది పద్ధతి అనేది ప్రాచీన భారతీయ గణిత పద్ధతి, దీన్ని ముఖ్యంగా గణిత మరియు ఖగోళశాస్త్రాలలో ఉపయోగించారు. ఇందులో అక్షరాలకు సంఖ్యలను నిర్దేశించి పదాల ద్వారా లెక్కలను సూచించేవారు. ఈ పద్ధతి భారతీయ సాంప్రదాయ గణిత శాస్త్రంలో మహత్తరమైన భాగం. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 ka క kha ఖ ga గ gha ఘ nga ఙ ca చ cha ఛ ja జ jha ఝ nya ఞ ṭa ట ṭha ఠ ḍa డ ḍha ఢ ṇa ణ ta త tha థ da ద dha ధ na న ...

చిలుక ఏకాదశి అంటే ఏమిటి? చిలుక ఏకాదశి , హిందూ సంప్రదాయంలో ఎంతో ప్రత్యేకమైన ఏకాదశి రోజుగా పరిగణించబడుతుంది. దీపావళి తరువాత వచ్చే కార్తీక మాసంలో వచ్చే ఈ ఏకాదశిని అత్యంత పవిత్రంగా భావిస్తారు. దీన్ని ఉత్థాన ఏకాదశి లేదా ప్రబోధిని ఏకాదశి అని కూడా అంటారు, ఎందుకంటే ఈ రోజుననే మహావిష్ణువు యోగనిద్ర నుండి మేల్కొంటారని విశ్వాసం ఉంది. చిలుక ఏకాదశి ప్రాముఖ్యత చిలుక ఏకాదశిని వ్రతం నిర్వహించడం వల్ల పాపాల నుంచి విముక్తి పొందుతారని, పుణ్యఫలం లభిస్తుందని పూర్వీకులు చెబుతారు. ఈ ఏకాదశి రోజున విష్ణు పూజ చేస్తే, ప్రత్యేకమైన అనుగ్రహం లభిస్తుందని నమ్మకం. ఇది భక్తులకు ధార్మిక అభివృద్ధిని కలిగించే వ్రతంగా భావించబడింది. ఈ రోజున చేసే ఉపవాసం మరియు పూజలు శారీరక మరియు ఆధ్యాత్మిక పరిమాణాల్లో శ్రేయస్సుని అందిస్తాయని అంటారు. చిలుక ఏకాదశి వ్రత పూజా విధానం ఉపవాసం : చిలుక ఏకాదశి రోజున ఉపవాసం చేపడితే, కర్మ ఫలాలు అధికంగా ఉంటాయని చెబుతారు. ఈ రోజున నిద్రలేకుండా శ్రీమహావిష్ణు విగ్రహం ముందు ఉపవాసం కొనసాగించడం ఉత్తమమైన పద్ధతిగా భావిస్తారు. పూజ విధానం : ఉదయాన్నే స్నానం చేసి శుభ్రంగా దేవతామూర్తుల ఎదుట పూజా విధానం ప్ర...

అత్రి మహర్షి ప్రాచీన హిందూ పురాణాల ప్రకారం ఎంతో ప్రముఖమైన ఋషి. ఆయన సప్త ఋషులలో ఒకరుగా గుర్తించబడుతారు. అత్రి మహర్షి తన దివ్య తపస్సు ద్వారా దేవతలను ప్రసన్నం చేసి అద్భుతమైన శక్తులను సంపాదించారు. ఆయన భార్య అనసూయ మహాపతివ్రతగా ప్రసిద్ధి చెందింది. జననం మరియు వంశం అత్రి మహర్షి బ్రహ్మదేవుడి మానసపుత్రులలో మొదటి పుత్రుడిగా జన్మించారు. బ్రహ్మదేవుడు ఆయనను సృష్టి కార్యంలో సహాయం చేసేందుకు సృష్టించారు. తన కఠిన తపస్సులతో, అత్రి మహర్షి సత్యాన్ని ప్రకటిస్తూ, విశేష ఖ్యాతి పొందారు. అత్రి వంశం నుంచి అనేక గొప్ప ఋషులు, పండితులు మరియు మహానుభావులు పుట్టారు. భార్య అనసూయ మరియు కుటుంబం అత్రి మహర్షి భార్య అనసూయా దేవి మహాపతివ్రతగా ప్రసిద్ధి చెందారు. త్రిమూర్తులు అయిన బ్రహ్మ, విష్ణు, శివులు అనసూయా పాతివ్రత్యాన్ని పరీక్షించేందుకు అత్రి మహర్షి ఆశ్రమానికి వచ్చారు. అత్రి మహర్షి వారికి అతిథి సేవలు అందించి, భోజనానికి ఆహ్వానించారు. అయితే, త్రిమూర్తులు అన్నం తినాలంటే వారికి వడ్డించే మహిళ వివస్త్ర అయి ఉండాలని నిభందన పెట్టారు. అందుకు అనసూయా దేవి ఒప్పుకొని, తన పాతివ్రత్యం‌తో త్రిమూర్తులను చిన్న పిల్లలుగా మార్చి వ...